کارآیی مدل های هایر و والین در پیش آگاهی بیماری بادزدگی فیتوفترایی سیب زمینی در گرگان

بادزدگی فیتوفترایی ناشی از phytophthora infestans، مهم ترین بیماری سیب زمینی در دنیا است که مدل های زیادی برای پیش آگاهی آن در مناطق مختلف دنیا ساخته شده است. هایر و والین، از مدل های مهم و پایه ای هستند که به ترتیب از متغیرهای آب و هوایی bfd (روز مساعد بر اساس میزان دما و بارش روزانه) و sv (ارزش های شدت بر اساس رطوبت نسبی و دمای ساعتی) برای پیش بینی وقوع اپیدمی استفاده می کنند. به منظور بررسی توان پیش بینی این دو مدل در شرایط منطقه ی گرگان، از داده های آب و هوایی ده سال (1382 تا 1391) و روش های آماری رگرسیون لجستیک و آنالیز تشخیصی استفاده شد. آنالیز این متغیرها طی دو دوره ی زمانی (از زمان کاشت و اول فروردین تا ظهور بیماری) نشان داد که بین متغیرهای این دو مدل و احتمال وقوع اپیدمی، رابطه ی معنی داری وجود ندارد، اما تغییر آستانه ی مقدار بارش در مدل هایر و رطوبت نسبی در مدل والین توانست ارتباط معنی داری با وقوع اپیدمی ایجاد نماید. در کنار متغیرهای این دو مدل، چهار متغیر مجموع بارش، تعداد روزهای بارانی، مجموع ساعت های آفتابی و مجموع تبخیر، رابطه ی بسیار معنی داری با وقوع اپیدمی داشتند و توانستند وقوع اپیدمی را با دقت بالایی پیش بینی کنند.